Μαρία Δούκα

Ο τίτλος της φωτογραφίας είναι γεφυρισμοί και περιγράφει τον μύστη να διασχίζει την γέφυρα του Ελευσινιακού Κηφισού καθώς προχωρά στην πορεία του για το τελεστήριο της Ελευσίνας.

 

Γεφυρισμοί

Στὴν γέφυρα τοῦ Κηφισοῦ ἐλάμβαναν χώρα οἱ λεγόμενοι «γεφυρισμοί», ποὺ ἦταν μιὰ ἰδιαίτερη κατηγορία προσβλητικῶν πειραγμάτων, τὰ ὁποῖα ἀπηύθυνε σὲ ἐπιφανεῖς πολῖτες, προσφωνῶντας τους μὲ τ’ ὄνομά τους, ἕνας ἄντρας καθισμένος στὴν ἔπαλξη τῆς γέφυρας, μὲ τὸ πρόσωπο κρυμμένο πίσω ἀπὸ μάσκα, ὅπως μᾶς παραθέτει ὁ Ἡσύχιος στὸ Λεξικό του στὸ λῆμμα «Γεφυρίς»: «…ἄνδρα ἐκεῖ καθεζόμενον τῶν ἐν Ἐλευσῖνι μυστηρίων συγκαλυπτόμενον ἐξ ὀνόματος σκώμματα λέγειν ἐνδόξους πολίτας» (Ἡσύχιος, Λεξικόν, 469.2–4). Ἐκεῖνοι, πάλι, περνοῦσαν σιωπηλοί, χωρὶς νὰ ἀντιδροῦν στὶς προσβολὲς καὶ τὰ πειράγματα. Ἀπὸ αὐτὸ τὸ γεγονὸς παράγεται καὶ τὸ ρῆμα «γεφυρίζειν», ποὺ σημαίνει πετῶ προσβλητικὰ πειράγματα καὶ ἡ λέξη «γεφυρισταὶ» σημαίνει πειραχτήρια.

Οἱ γεφυρισμοὶ ἔχουν ἑρμηνευτεῖ μὲ διάφορους τρόπους. Μερικοὶ θεωροῦν ὅτι ὁ σκοπὸς τῶν γεφυρισμῶν ἦταν ἀποτροπαϊκός, ἄλλοι ὅτι γίνονταν πρὸς ἀνάμνηση τῶν ἀστείων τῆς Ἰάμβης πρὸς τὴν Δήμητρα στὸ παλάτι τοῦ Κελεοῦ, τὰ ὁποῖα ἔκαναν λίγο τὴν Θεὰ νὰ ξεχάσει τὴν λύπη της γιὰ τὸν χαμὸ τῆς Κόρης της, σύμφωνα μὲ αὐτὰ ποὺ ἀναφέρει ὁ Ὁμηρικὸς Ὕμνος εἰς Δήμητραν, στ. 200–204:

Θὰ λέγαμε ὅτι οἱ γεφυρισμοὶ συμβόλιζαν τὴν ἀντίδραση, ποὺ συναντᾶ ὁ μύστης στὴν ἐξελικτική του πορεία ἀπὸ ἄλλους κακόβουλους ἀνθρώπους, ποὺ θὰ χλευάσουν καὶ θὰ καταφερθοῦν ἐναντίον τοῦ ἔργου του, προσπαθῶντας νὰ τὸν γελειοποιήσουν. Θὰ πρέπει νὰ εἶναι προετοιμασμένος γι’ αὐτὸ καὶ νὰ διατηρεῖ τὴν ψυχραιμία του, συνεχίζοντας ἀτάραχος τὸ ἔργο ποὺ ἔχει ἀναλάβει, χωρὶς νὰ δίνει σημασία σὲ φθονεροὺς ἢ ἀκαλλιέργητους ἀνθρώπους. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, εἶναι ὕβρις γιὰ μιὰ ψυχὴ ποὺ ἐνσαρκώνεται στὸ ὑλικὸ πεδίο, φέροντας μέσα της σπόρο πυρός, τὸν νοῦ της, ποὺ ἀποτελεῖ καὶ τὴν οὐσία της, νὰ παρασύρεται ἀπὸ τὴν σωματική της φύση, ξεχνῶντας τὴν καταγωγή της καὶ τὸν προορισμό της.

Αποσπάσματα από το βιβλίο της συγγραφέως Μαρίας Μαραγκού, Ελευσίνια Μυστήρια, Η Οδός της θέωσης του ανθρώπου, εκδόσεις Κάκτος.